گەڕانەوە
ئەندرێ سپیر/شاعیری فرانسی
March 25, 2018
ئه‌ندرێ سپیر، شاعیر و نووسەری فرانسی، له ٢٨ـی جوڵای ساڵى 1868ـدا لە نانسیی فرانسە له دایك بووه و له ٢٩ـی جوڵای ساڵى 1966 كۆچى دواییى كردووه.
ئەندرێ سپیر
وەرگێڕانی لە فرانسییەوە:
د. موحسین ئەحمەد عومەر
“ڕۆژباش جه‌ناب.
خانمى داپیره‌تان چۆنه؟ ئه‌ى كارگه‌كه‌تان؟ كه‌رسته‌ى سه‌ره‌تاییتان ده‌ست ده‌كه‌وێ؟
ئایه كرێكارى سوپاییتان بۆ هاتووه؟
پێى دڵخۆشن؟
باش ڕایده‌كێشن ئێستا، وا نییه!
چیتر پشكنینى كار نییه، چیتر مووچه نییه، چیتر مانگرتن نییه.
ئه‌گه‌ر ناڕه‌زاییش ده‌ربڕن با بیانبه‌ن بۆ به‌ره‌كانى جه‌نگ!
هه‌واڵى جه‌نابى هاڤلینگـى به‌ڕێزتان چییه؟
هه‌ست ناكا وه‌ختى لێ ناڕوا كه له كه‌سوكارى دووره؟
دروستیى چۆنه، خۆ زۆر ماندوو نییه؟”
به‌م جۆره ئه‌م خه‌ڵكه قسه‌م بۆ ده‌كه‌ن!
ئه‌و خه‌ڵكه باشه، كاتێ كه سه‌رده‌مى گه‌رموگوڕى بوو،
چاوه‌كانم ڕۆشنتر بوون، دڵم كه‌متر ماندوو بوو،
ئه‌م خه‌ڵكه باشه لێ نه‌ده‌گه‌ڕان كوڕه‌كانیان له‌گه‌ڵم قسان بكه‌ن.
هه‌رچى من بووم ئازارم هه‌بوو، له‌م ته‌مه‌نه وه‌ك حه‌یوان واین.
له‌به‌ر ڕۆشناییى مۆمى گوڵه سورنجانى “ژابلۆشكۆڤ”،
ئه‌وان كچه‌سه‌ماكاریان ده‌ست ده‌كه‌وت له شه‌وچه‌ره‌سه‌ماى ژنانى فرانسا.
كچانى حاكمان، كچانى ئه‌فسه‌ران، كچانى پارێزگاران، كچانى فه‌رمانبه‌رانى گه‌وره.
بۆ ده‌رچوون له‌م داهێزرانه‌ى له‌ش ده‌بوایه خۆم به “كلۆتیلد” شۆڕ بكه‌مه‌وه، كچه قژزه‌رده‌كه‌ى مامۆستاى وه‌رزین،
كچێكه شازه، به‌رگى به كه‌س ناچێ و گولى سوورى (نه‌سترن)ى له قژى ده‌دا،
ئه‌ى نانخواردن، ده‌چووم له ڕیستۆرانه‌كه‌ى ناوه‌ڕاستى شار ده‌مخوارد
له‌گه‌ڵ “ڤان پۆهر“ـى قه‌ڵه‌و، كوڕى كابراى ئاسنى سپی فرۆش.
ڤان پۆهر ئه‌وه‌نده‌ى بیره‌ى قورس فڕكا مرد.
كلۆتیلد ئێستا داپیره‌یه.
گۆڕه‌پانى “بێفروا” سه‌ره‌ڕاى ته‌قینه‌وه‌كان هه‌رده‌م وه‌كو خۆیه‌تى،
له پێش قاوه‌خانه‌ى “كافێ-گلاسیێ” ده‌یانگوت: ڕۆژباش جه‌ناب،
له‌گه‌ڵ ئه‌م هه‌شتاونۆ ساڵه،
خانمى داپیره‌تان، به چاو نه‌چێ، باش خۆى گرتووه،
هه‌میشه میهربان، هه‌میشه دڵگیر، وه‌ك برایه‌كه‌ى.
ئه‌ى نه‌وه‌كانتان، بێگومان ئێستا هه‌موویان كاپیتانن!
هه‌ر له باكوورن؟ هه‌رده‌م ئازا و چاونه‌ترسن.
خۆ زۆر ماندوو نینه؟
ئازیز، جه‌ناب، كه‌ى ته‌شریفتان دێنێ بۆ لاى ئێمه بۆ خواردنه‌وه‌ى چایه؟
بێگوناهن! وا ده‌زانن من له بیر ده‌كه‌م!
وه‌ك چۆن ئاسكێك بۆ تیره‌كه‌ى بگه‌ڕێته‌وه
منیش بۆ ئه‌م وڵاته ئاسووده جه‌نگێك ده‌مباته‌وه
چونكه له‌نێو ئه‌مانه فێر بووم بڵێم:
ئازیز سه‌رۆكم، ئازیز به‌ڕێوه‌به‌رم
منیش ده‌زانم به نوكته‌ى نماینده‌كان پڕ به گه‌روو قاقا بكه‌نم
له پرسگه‌كان، له مغازه گه‌وره‌كان
سه‌ره بگرم.
منیش ده‌زانم نرخى تێچوون كه‌م بكه‌مه‌وه،
بچمه ناو بازرگانى به كۆنتراى لێڵ
نامه‌یه‌ك بنووسم، فۆرمى جه‌ردكردن بخوێنمه‌وه
بێگومان ده‌توانم كه‌سێكى زۆر هه‌ژاریش به‌رده‌مه‌وه سه‌ر ئه‌رز.
چونكه ئێسته ده‌زانم، ئاڵتوون،
ئه‌م دنیایه پڕه له ئاڵتوون
هه‌مووى له ده‌ستى پیاوماقووڵانه
ده‌زانم هه‌موو ئێواره‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ژنه‌كانیان ده‌خه‌ون
ناوه‌ناوه‌ش له‌گه‌ڵ نۆكه‌ره ژنه‌كانیان.
چونكه ئه‌وه‌نده‌ى دانیشم قه‌ڵه‌و بوومه
له‌سه‌ر ئه‌و قاچه لاوازانه جووڵه‌م قورس بووه،
نێوچه‌وانم له‌به‌ر ورده‌نیگه‌رانیى زۆر، پڕ له لۆچ بووه،
ڕه‌نگم زه‌رده، ڕوومه‌ت ئاوساو، لێوبه‌بار
ورده‌لۆچ له بن چاو،
وا ده‌زانن من له بیر ده‌كه‌م.
ئەندرێ سپیر/شاعیری فرانسی
ده‌ڵێن: جه‌ناب ڕۆژ باش
شه‌قامى “بۆزارت” له پێش “كازێرنى پۆمپیێ”.
براكه‌م ژه‌نه‌راڵ دواى برینداربوون كه‌مێك هاتووەته‌وه سه‌ر خۆى.
ده‌بێ بێته ئێره بۆ به‌سه‌ربردنى چه‌ند ڕۆژێك له لاى ئێمه.
“پێمان خۆشه ئێوه‌ش بێن له‌گه‌ڵ ئه‌و له لاى ئێمه نان بخۆین”.
بێئه‌قڵ!
ئه‌وه چونكه له چاوم زه‌رده‌خه‌نه ده‌بینى،
سه‌رم له‌قانده‌وه
ده‌مم تفى لێ نه‌كردن
وا ده‌زانن من سه‌ر به جیهانى ئێوه‌م،
وه‌ك ئه‌وان شه‌قاوه…
وا ده‌زانن من له بیر ده‌كه‌م
ئه‌ى كلۆتیلد
ئه‌ى ڤان پۆهر، كوڕى كابراى ئاسنى سپى فرۆش.
